Submarine

Gry Leo Coloviniego mają specyficzny, łatwo rozpoznawalny charakter. Zwykle widać oszczędność formy, temat szyty na miarę, bez zbędnych esów-floresów, często raczej przywołany niż zrealizowany z pełną konsekwencją, ale zawsze funkcjonujący doskonale, współgrający z regułami. To można zauważyć w Alexandrosie, w Carolusie Magnusie, albo w sympatycznej karciance Familienbande, o której chciałbym napisać już wkrótce.

Gry Coloviniego mają przy tym inną bardzo ciekawą cechę. Mechanika tych gier to dokładnie przemyślany mechanizm, którym oczywiście można się zachwycać, który oczywiście wyczuwa się w trakcie rozgrywki, ale o którym też w trakcie gry zapomina się nadzwyczajnie szybko, bo po prostu zabawa sprawia większą przyjemność niż rozbieranie mechanizmu na części.

Podobnie jest z Submarine, grą wydaną w 2004 roku przez Winning Moves. Już przy spojrzeniu na planszę podzieloną liniami na kolumny i wersy, już przy pierwszym czytaniu reguł widać że to gra o wyraźnie rzucającej się w oczy abstrakcyjności, jakby od niechcenia przykrytej zgrabnie uszytym płaszczykiem (pod)morskiej przygody. Ale to wrażenie znika przy pierwszych rundach rozgrywki, kiedy z kupki kartonowych i drewnianych rekwizytów wyłania się wciągający podwodny świat, gdzie zadaniem graczy będzie wyłowienie z dna morza jak największej liczby cennych skarbów. Ten kto przejdzie mimo tego tytułu, nie spróbowawszy chociażby, ten przegapić może ciekawą i nieskomplikowaną grę rodzinną z jednej strony, a zarazem interesujący, głęboki (niemalże oceanicznie) tytuł dla zawołanych taktyków z drugiej.

W typowym dla kompaktowych gier Winning Moves kwadratowym pudełku znajdziemy wspomnianą już planszę. Wyznaczone liniami kwadratowe pola „zanurzone” w morzu symbolizują obszary dna morskiego na różnych głębokościach. Najwyżej położone pola to powierzchnia morza.

Na pierwszym polu po lewej gracze ustawiają swoje drewniane statki badawcze. Okrągłe kartonowe żetony z różnokolorowym obramowaniem, przedstawiają skarby. Rozkłada się je w każdej kolumnie na polach pod wodą, od jednego tuż pod linią wody do czterech na największej głębokości. Każdy z graczy otrzymuje planszę na której będzie odkładał wyłowione skarby, 1 żeton z muszlą (joker), 5 okrętów podwodnych oraz – w zależności od ilości graczy – odpowiednią liczbę kart połowu. Teraz gracze kolejno ustawiają na polach tuż pod powierzchnią wody po jednym okręcie podwodnym, aż każdy z nich umieści na planszy wszystkie swoje 5 jednostek. Jeszcze tylko każdy bierze na rękę 3 karty z własnego stosu przydzielonych mu kart i właściwa rozgrywka może się zacząć.

W swojej turze gracz przemieszcza najpierw po powierzchni morza (najwyżej położona linia pól) swój statek badawczy. Zasady przemieszczania są proste: statek płynie dowolną liczbę pól z lewa na prawo. Ważne, żeby przepłynął co najmniej o jedno pole, przy czym statek badawczy może wylądować nawet poza planszą(!) Gracz, którego statek wyląduje poza planszą musi czekać tam na pozostałe statki, dopiero wtedy może wrócić na planszę, zaczynając znów od lewej krawędzi. Gracz oczekujący swoim statkiem poza planszą, nie wykonuje żadnych akcji, może jednak w swojej kolejce wymienić kartę z ręki na kartę z góry swojego stosu.

Po obowiązkowym przemieszczeniu statku badawczego, gracz, którego statek zatrzymał się w którejś kolumnie planszy może uaktywnić swoje okręty podwodne, ale tylko te znajdujące się w kolumnie pod statkiem badawczym. Dla wszystkich tych okrętów wybiera pomiędzy dwoma akcjami: statki mogą więc przepłynąć na inne pola, albo łowić skarby. Ważne jest tutaj, że wybrana akcja obowiązuje dla wszystkich okrętów gracza w danej kolumnie, przy czym są to akcje dobrowolne. Nie trzeba więc użyć wszystkich swoich okrętów w danej turze.

Jeśli gracz chce przepłynąć okrętem lub okrętami na inne pola może przepłynąć na każde pole na danej głębokości, albo na każde pole na poziomie niżej lub wyżej.

Gracza, który zdecydował się łowić skarby obowiązuje opłata za połów. Musi wyłożyć za każdy wyłowiony skarb kartę z reki z kolorem odpowiadającym kolorowi obramowania żetonu. Żeton skarbu trafia na odpowiednie pole na karcie skarbów. To w sytuacji gdy dana kolumna jest wolna od wrogich statków. Gdy jednak na polu gdzie dokonuje się połów, albo na polach pomiędzy statkiem łowiącym a statkiem badawczym znajduje się okręt przeciwnika, oprócz opłaty za połów kartą z ręki, gracz musi zapłacić posiadaczowi wrogiego okrętu jedną zakrytą kartą ze swojego stosu. Gdyby okrętów przeciwnika było więcej za każdy wyłowiony skarb gracz płaci przeciwnikowi tyle zakrytych kart ile wrogich okrętów oddziela jego okręt od statku badawczego. Przeciwnik kładzie zakryta kartę na swój stos.

W takiej sytuacji przydaję się często żeton-joker. Jako taki służy żeton z muszlą, który każdy z graczy otrzymuje na początku gry, a potem każdy podwójny skarb wyłowiony przez gracza. Jokera używa się zamiast karty z ręki, podmieniając po prostu wyłowiony żeton. Co więcej przy użyciu jokera nie płaci się opłaty przeciwnikom, którzy mają okręty w tej samej kolumnie.

Gra kończy się gdy:
– któryś z graczy wygra grę automatycznie uzbierawszy na swojej planszy 15 różnych żetonów skarbów
– któremuś z graczy skończą się karty połowu lub
– w którejś kolumnie zostanie wyłowiony ostatni żeton skarbu (żeton z muszlą nie jest traktowany jako skarb)

W tych dwóch ostatnich przypadkach wygrywa gracz z największą ilością skarbów, a przy remisie z największą liczbą jokerów przy planszy. Gdyby wciąż jeszcze brakowało rozstrzygnięcia, zwycięzcą zostaje gracz z największa liczbą kart połowu na ręce.

Gra toczy się wartko i dynamicznie. Emocje gwarantuje wynikająca z zasad interakcja między grającymi. Do tego nawet w turze innych graczy nie można się nudzić, bo trzeba obserwować poczynania przeciwników, ich plansze skarbów, ilość kart w ich stosie, kontrolować i przewidywać rozmieszczenie ich okrętów w przyszłej turze.

Przy zaledwie kilku prostych zasadach gra oferuje wiele możliwości taktycznych. Trzeba podejmować różne decyzje: Jak przesunąć statek badawczy, żeby maksymalnie wykorzystać swoją turę. Czy przepłynąć okrętami na inne pola i przygotowywać się na połów w następnej turze? Jeśli tak, to czy przeciwnicy nie wpadną na pomysł, żeby nam podbić koszt skarbów? A może to mi się opłaca podbić cenę żetonów przeciwnikom? Gdzie warto łowić, na płyciźnie, czy w głębinach, gdzie wybór większy, ale koszt akcji może drastycznie wzrosnąć? Czy wyłowić z obecnego pola jak najwięcej skarbów, możliwe, że także żetony, które można będzie wykorzystać jako jokery, zanim uczynią to przeciwnicy? W jaki sposób dążyć do zwycięstwa? Czy mam szansę jako pierwszy zebrać 15 skarbów, czy lepiej zbierać jak najszybciej jakiekolwiek skarby, byle utrzymać przewagę w żetonach i pozbyć się szybko kart, albo opróżnić całą kolumnę?

Submarine nie wabi może tą szczególną atmosferą i czarem, jakie wyczuwa się w wielu zdecydowanie bardziej popularnych grach. Wręcz przeciwnie można by ją określić nawet jako nieco suchą i schematyczną. Do tego w grze zwraca uwagę oprawa graficzna. Kolory statków graczy są mało ciekawe, a do grafik na żetonach trzeba się przyzwyczaić, żeby je bez problemu i szybko rozróżniać.

Jednak, gdy już się przebić przez tą niezbyt zachęcającą otoczkę, dostrzeżemy grę z prostym, a zarazem bardzo wymagającym od graczy pomysłem na zabawę. Śmiało można polecić tą grę zarówno początkującym i grającym od czasu do czasu (łatwość zasad, duży potencjał), rodzinom (dynamiczna rozgrywka, cięgle się coś dzieje, wreszcie: zbieramy skarby), a także amatorom gier taktycznych (o ile tylko odpowiada im tematyka).